دسته بندی | حسابداری |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 18 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 22 |
1- مقدمه :
یکی از ابزارهایی که در قانون بانکداری بدون ربا برای اعطای تسهیلات و جذب سپردههای اشخاص تجویز شده است، قرارداد قرضالحسنه میباشد.گر چه سهم این ابزار در مقایسه با سهم سایر عقودی که برای عرضه تسهیلات استفاده شده از سال اجرای قانون یاد شده روند کاهشی داشته است، معذلک همه بانکها به استفاده از این ابزار ادامه داده و سهم قابل توجهی از داراییهای مالی آنان را همین تسهیلات قرضالحسنه تشکیل داده است. علیرغم عقودی مانند فروش اقساطی و اجاره که بازدهی معین و از پیش تعیین شدهای به تسهیلات آنها تعلق میگیرد، به تسهیلات قرضالحسنه هیچ مازادی تعلق نمیگیرد. در عینحال جذابیت این ابزار برای تامین مالی نیازهای جاری و مدتدار اشخاص و بنگاهها به قدری زیاد است که بانکها پیوسته از آن برای مقاصد یاد شده استفاده کردهاند.
بدیهی است که عرضه خدمت قرضالحسنه مانند تولید سایر خدمات مالی، اعم از تسهیلاتی که بازدهی ثابت یا متغیر دارند، فرآیندی هزینهبر است. هزینه متغیر این خدمت سهمی کم و هزینه ثابت آن سهم نسبتا زیادی از کل هزینه تولید را دارا میباشند. نیروی کار کارکنان در موسسه مالی و مواد مصرفی نظیر کاغذ و قلم هزینه متغیر تسهیلات قرضالحسنه را تشکیل میدهند، ولی هزینه ثابت آن شامل اجاره ساختمان، ماشینآلات، دستگاههای رایانه و دریافت و پرداخت وجوه و ابزار و اثاثیه داخل ساختمان میباشد. سهم بالای هزینه ثابت عرضه این خدمت اهمیت محاسبه و تخصیص هزینه ثابت کل انواع تسهیلات و خدمات مالی را به تک تک عقود و سایر خدمات روشن میسازد. برای مثال اگر بانکی از پنج عقد یا ابزار برای ارائه تسهیلات و جمعآوری سپرده استفاده میکند و بیست نوع خدمات مالی دیگر به مشتریان خود عرضه مینماید، هزینهیابی هر یک از انواع ابزارها و خدمات یاد شده ایجاب میکند که سهم هزینه ثابت هر یک از ابزارها و خدمات مالی از مجموع هزینه ثابت همه آنها تفکیک و اندازهگیری شود تا هزینه متوسط و کل هر یک از آنها مستقلا قابل محاسبه شود. در تحلیلهای اقتصادی هیچ روشی برای تخصیص هزینه ثابت میان محصولات مشترک ارائه نشده است. اما در حسابداری نحوه تخصیص مزبور کاملا مورد بحث قرار میگیرد و نحوه تعیین سهم هر یک از محصولاتی که در هزینه ثابت کل خود مشترک هستند، مشخص میگردد. هدف این مطالعه، ارائه روشی است برای محاسبه هزینه ثابت تسهیلات قرضالحسنه و بالطبع تفکیک هزینه ثابت مشترک ابزارهای مالی عقود میان هر یک از آنها. برای رسیدن به مقصود، عملکرد بانک کشاورزی از سال 1363 که قانون عملیات بانکی بدون ربا به اجرا درآمد تا سال 1379 مورد مطالعه قرار گرفته و هزینه هر قرارداد قرضالحسنه برای هر سال محاسبه شده است. سپس، نتایج استفاده از روش پیشنهادی با نتایج روشی که پیش از این در بانک مزبور به کار رفته مقایسه و امتیازات آن نشان داده خواهد شد. همچنین برای اطمینان از نحوه محاسبه، با استفاده از نتایج روش پیشنهادی، توابع هزینه عرضه تسهیلات براساس الگوی هزینه تولید بنگاه برآورد شده و نشان داده میشود که هزینه تولید یا عرضه تسهیلات قرضالحسنه و سایر عقود مطابق نظریه مزبور تابعی است از مقدار کل تولید و قیمت عوامل تولید آن.