معماری مبتنی بر سرویس گرایی در تجارت الکترونیک

بی شک عصر حاضر که بنام عصر اینترت و عصر فناوری اطلاعات و دانش رقم خورده است همه ارکان زندگی انسان را دچار تغییر و تحول نموده است مشخصه این عصر حذف پارادایم های اصلی قرن گذشته و جایگزین مواردی همانند حذف زمان و مکان، افزایش پیچیدگی و نگرش به اطلاعات به مثابه قدرت و تروت به جای پارادایم های گذشته است آنچه که پیامد این جایگذ اری است تغییر عمی

دسته بندی	الکترونیک و مخابرات
فرمت فایل	doc
حجم فایل	1235 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	114

دریافت فایل

فروشنده فایل

کد کاربری 8044

تمام فایل ها

فهرست مطالب

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

هدف پروژه………………………………………………………………………………………..8

فصل اول

1-1تعریف، مزایاو ادبیات موضوع معماری سرویس گرا 9

2-1نتیجه گیری.. 12

فصل دوم

1-2 سرویس مولفه و مشخصه ها ی سرویس وب.. 13

2-2 نتیجه گیری.. 19

فصل سوم

سرویس های ترکیبی دانه درشت

3-1 مقدمه. 21

3-3 سرویس های ارکسترال و کاریوگرافی.. 25

3-4 نتیجه گیری.. 27

فصل چهارم

مفاهیم اصلی و چرخه حیات درمعماری سرویس گرا

4-1 مقدمه. 28

4-2 مولفه های اصلی در معماری مبتنی بر سرویس... 29

4-3 خصوصیات مدل داده ای مرتبط.. 32

4-3-1 اصطلاحات رایج در معماری مبتنی بر سرویس... 32

4-3-2 نقشه مفهومی.. 32

4-3-3 مفاهیم اختیاری و زیرساخت های معماری سرویس گرا اشتراکی.. 34

4-3-4 الگوهای معماری سرویس گرا 35

4-3-5 چرخه حیات معماری سرویس گرا 35

4-3-5-1 فاز 1- مرحله مدل سازی.. 36

ت

4-3-5-2 فاز2- مرحله گردآوری.. 36

4-3-5-3 فاز3- مرحله نصب.. 37

4-3-5-4 فاز4- مرحله مدیریت.. 37

4-3-5-5 فاز5 - مرحله حاکمیت و فرایندها 37

4-4 خصوصیات اساسی جهت استفاده بهینه از سرویس ها 38

4-4-1 مقیاس پذیری از طریق رفتار آسنکرون و صف بندی.. 39

4-5 ویژگیهای سرویس و محاسبات سرویس گرا 42

4-7 نتیجه گیری.. 44

فصل پنجم

1-5طراحی نرم افزار سرویس گرا 47

5-2 معماری سرویس گرای توسعه یافته. 48

5-3 ویژگی های سیستم های نرم افزاری مبتنی بر معماری سرویس گرا 53

5-4 نتیجه گیری.. 57

فصل ششم

سرویس‌های مبتنی بر رویداد در معماری سرویس گرا

6-1 مقدمه. 58

6-2 معماری مبتنی بر رویداد. 59

6-3 مزایای طراحی و توسعه مبتنی‌ بر رویداد. 60

6-4 تلفیقEDA ومعماری سرویس گرا 60

6-4-1 طبقه‌بندی و علت رویداد. 62

6-4-2 معرفی مول (Mule). 63

6-4-2-1 معماری مول.. 64

6-4-2-2 مدل مول: 66

6-4-2-3 مدیر مول: 67

6-4-2-4 رویدادهای مول.. 68

6-4-2-5 پردازش رویداد در مول.. 70

6-4-2-6 یک چارچوب ساده با استفاده از مول.. 72

6-5 نتیجه گیری.. 87

ث

فصل هفتم

کاربرد معماری سرویس گرا در لایه های معماری شهر الکترونیک

1-7 مقدمه. 89

7-2 الزامات و نیازمندی های شهر الکترونیک... 90

7-3 معماری شهر الکترونیک... 91

7-3-1 نیازمندی های لایه های معماری شهر الکترونیک... 92

7-4 معماری سرویس گرا 93

7-4-1 طبقه بندی سرویس از نگاه معماری سازمانی.. 96

7-5 کاربرد معماری سرویس گرا در شهر الکترونیک... 99

7-6 اصول سرویس های الکترونیک در معماری سرویس گرا 100

7-6-1 قابلیت استفاده مجدد. 100

7-6-2 قرارداد رسمی برای تعامل.. 100

7-6-3 اتصال سست سرویس ها 101

7-6-4 پنهان سازی پیاده سازی داخلی.. 101

7-6-5 قابلیت ترکیب پذیری.. 101

7-6-6 خود مختاری سرویس ها 101

7-6-7 بی وضعیتی ( حالت ) سرویس ها 102

7-6-8 قابلیت شناسایی و کشف.. 102

7-7نتیجه گیری.. 102

فصل هشتم

چالش یکپارچه سازی سیستم های سازمانی(EAI) و تعامل پذیری بین سازمانی(B2B)

8-1 یکپارچه سازی اطلاعات و فرایندهای سازمانی.. 104

8-3 یکپارچه سازی سیستم های سازمان و تعامل پذیری بین سازمانی به کمک معماری سرویس گرا 106

8-3-1 یکپارچه سازی سیستم های اطلاعاتی.. 106

8-3-2 یکپارچگی اتوماسیون فرایندهای سازمان در قالب ارکستریشن.. 108

8-3-3 تعامل پذیری بین سازمانی.. 110

8-4 نتیجه گیری.. 111

منابع و مراجع:……………….……………………….………………………………………...112

	ج

فهرست اشکال

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

فصل سوم

شکل 3-1 : وجود یا عدم وجود هدایت کننده مرکزی تفاوت میان ارکستریشن و کاریگرافی 21

فصل چهارم

شکل4-1 مثالی از نقشه مفهومی 27

شکل4-2 مدل مرجع معماری مبتنی بر سرویس پایه 28

شکل 4-3مفاهیم اختیاری برای معماری سرویس گرا و نمایش تعامل آنها با مفاهیم پایه این معماری 28

شکل 4-4الگوی پایه برای معماری مبتنی بر سرویس 29

شکل4-5 چرخه حیات معماری مبتنی بر سرویس 30

شکل 4-6 تاکید بر درشت دانه بودن در سرویس ها 33

شکل 4-7 طراحی مبتنی بر واسط در معماری سرویس گرا 33

شکل4-8 روش سنکرون در مقابل روش آسنکرون 34

فصل پنجم

شکل 5-1- سه نوع ارتباط در سرویس گرائی 41

شکل 5-2 - مولفه های سرویس گرا 43

فصل ششم

شکل 6-1- رویداد ها و لایه های معماری 53

شکل 6-2 ، نمای سطح بالایی از جریان پیام را برای معماری 59

فصل هفتم

شکل 7-1 مدل مفهومی شهر الکترونیک 78

شکل 7-2 لایه های معماری شهر الکترونیک 79

شکل 7-3 لایه های معماری سازمانی فناوری اطلاعات 83

شکل 7-4 تاثیر معماری سرویس گرا بر لایه های شهر الکترونیک 85

فصل هشتم

شکل 8-1 : رویکرد اتصال نقطه به نقطه برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان 92

شکل 8-2 : رویکرد مترجم مرکزی برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان 93

شکل 8-3 : پیاده سازی فرایندهای کسب و کار به کمک موتور فرایندی(BizTalk) مبتنی بر معماری سرویس گرا 94

شکل 8-4 : تعامل پذیری بین سازمانی/کشوری به کمک وب سرویس های مبتنی بر معماری سرویس گرا 95
فهرست جداول

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

فصل سوم

جدول3-1.مقایسه میان ویژگیهای معماری سرویس گرا و رویکرد های گذشته 19

فصل هفتم

جدول7-1 : مقایسه میان ویژگی های معماری سرویس گرا با رویکردهای گذشته 82

هدف پروژه

بی شک عصر حاضر که بنام عصر اینترت و عصر فناوری اطلاعات و دانش رقم خورده است همه ارکان زندگی انسان را دچار تغییر و تحول نموده است. مشخصه این عصر حذف پارادایم های اصلی قرن گذشته و جایگزین مواردی همانند حذف زمان و مکان، افزایش پیچیدگی و نگرش به اطلاعات به مثابه قدرت و تروت به جای پارادایم های گذشته است. آنچه که پیامد این جایگذ اری است تغییر عمیق سیمای سازمان, بنگاه و اساسا هر گونه جمعیت انسانی است که بدلایل رشد فناوری می توانند بطور توزیع شده توسعه یافته و از امکانات و منابع یکدیگر بهره بگیرند بی شک در چنین صورتی با وجود سیستم ها و مکانیزم های متعدد و توزیع شده آن چیزی که می تواند بشدت بر روی زندگی مردم تاثیر گذارده مسئله شفافیت و همروندی در این نوع سیستم ها است که در غیر این صورت استفاده از آنها را بشدت غیر کارامد می کند. سرویس گرائی از جمله راه حلی در فناوری اطلاعات بوده که اگر بدرستی فهم شده و بدرستی بکار گرفته شود می تواند مسئله شفافیت و همروندی سیستم های توزیع شده را بطور قطعی حل کند.

همانند سرنوشت همه مفاهیم دیگر فناوری اطلاعات، سرویس و سرویس گرائی نیز در قرن حاضر از مفهومی فنی و مهندسی به مفهومی عمومی و به اصطلاح پوپولیستی تبدیل شده و همه بطور کلی از ان به جا و نابه جا استفاده می کنند. این واقعیت، استفاده از این مفهوم را در عمل دچار مشکل کرده و در وحله اول فهم و درک اولیه ان را دچار مشکل می کند. بدلیل انفجار اطلاعاتی در عصر حاضر و توسعه و انتقال دانش در عرصه های مختلف فهم مفاهیم چند بعدی بکار گرفته شده در عصر حاضر براحتی میسر نبوده و بویژه این در باره مفاهیمی صادق است که مدلول آن ذهنی بوده و به تعبیر ابن سینا ثانویهاست. در چنین حالتی و حتی در هنگامی که مدلول عینی و ملموس باشد می توان با بکارگیری مفهوم استعاره[1] ( بکار گرفته شده و معرفی شده در هوش مصنوعی مدرن و علوم شناختی) مشکل مزبور را حل نموده و فهمی درست را در ذهن متبادر کرد. به این ترتیب رساله حاضر تلاشی است در راستای درک و فهم درست استعاره های سرویس و معماری سرویس گرائی و بکارگیری درست آن در عمل بطوریکه بتواند در سیستم های توزیع شده بکار گرفته شده و مسائلی نظیر شفافیت، همروندی، قابلیت استفاده مجدد، دسترس پذیری و امثالهم را در سطح معماری و مهندسی حل کند.

دکتر حمید فطانت

فصل اول

1-1تعریف، مزایاو ادبیات موضوع معماری سرویس گرا

معماری سرویس گرا به عنوان یکی از آخرین دستآوردها در تولید نرم افزار، به نظر می رسد، در سالهای آتی معماری غالب صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد. علت بوجود آمدن این معماری، ایده ای بود که در ذهن تعدادی از معماران اولیه آن وجود داشت و آن اینکه نرم افزار برای یک سازمان به عنوان یک سرویس یا خدمت مطرح است. در مدل نرم افزار به عنوان سرویس شما نرم افزار خود را بگونه ای طراحی می کنید که قابل استفاده توسط سیستم های دیگر باشد یعنی دیگران می توانند برای استفاده از سرویس شما ثبت نام کرده و هر موقع که لازم باشد از خدمات آن بهره می برند، همانند حالتی که در مورد شبکه های تلویزیون کابلی وجود دارد. تا زمانی که شما به سرویس متصل هستید، شما می توانید هر لحظه که خواستید از سرویس های آن استفاده کنید.

برای مدتهای طولانی برنامه نویسان سعی می کردند تا، کدهای خود را بصورت ماژولار[2] بنویسند، تا بتوان از آن در تولید نرم افزارهای دیگر استفاده کرد. تفاوت نوشتن کد بصورت ماژولار بر اساس معماری سرویس گرا در حجم مخاطبان آن است. دوباره به همان مثال اول برمی گردیم، وقتی شما کد خود را به منظور قابل استفاده بودن توسط نرم افزارهای دیگر، به شکل ماژولار می نویسید مانند این است که، یک شبکه تلویزیون کابلی درون یک ساختمان خاص دارید و بنابراین فقط ساکنین آن ساختمان می توانند از آن بهره برداری کنند. در جهان امروز طیف مخاطبانی که بالقوه می توانند از سرویس شما استفاده کنند، کل کاربران روی شبکه اینترنت است. بنابراین باید مکانیزمی بوجود می آمد، که می توانست پاسخگوی این محیط جدید (اینترنت) و کاربران آن باشد و به همین دلیل معماری سرویس گرا بوجود آمد. این معماری توسط افراد و موسسات و دانشگاه های مختلفی توسعه یافته و توسط شرکت های نرم افزاری بزرگی همانند شرکت مایکروسافت، ای بی ام و امثالهم حمایت شد. این دو شرکت نام برده شده دو شرکت طی سالهای اخیر از حامیان اصلی سرویس های وب و عامل بسیاری از ابداعات جدید در حیطه سرویس های وب هماننددابلیو اس ای[3] و دی دی ای[4] بوده اند. از نمونه های استفاده از این معماری در کشور خودمان، سازمان ثبت احوال کشور است که موظف شده تا پایگاه های اطلاعاتی خود را بصورت سرویس وب و مبتنی بر این معماری به سایر نهادها مانند نیروی انتظامی و سایر دستگاه ها ارائه دهد.

معماری سرویس گرا یا به اختصار SOA روشی جدید و در حال تکامل برای ساخت برنامه های توزیع شده[5] است. سرویس ها مولفه های توزیع شده با رابط های تعریف شده و مشخص هستند که پیام های به زبان XML را پردازش وتبادل می کنند. با رویکرد سرویس گرا می توان راه حل های را ارائه داد که به مرز دامنه های سازمان، شرکت یا دپارتمان محدود نیستند. با استفاده از معماری سرویس گرا می توان در شرکتی که دارای سیستم ها و برنامه های کاربردی مختلف بر روی سکو[6] های متفاوت است، یک راه حل یک پارچه سازی با استقلال زیاد [7]را توسعه داده بطوریکه جریانی یکنواخت و ناهماهنگ کار را تضمین کند. هر کس که از سایت های تجارت الکترونیکی به صورت برخط خرید کرده باشد، با مفهوم سرویس ها آشنا است. وقتی که سفارش خود را می دهید، باید اطلاعات کارت اعتباری خود را ارایه داده که به طور معمول توسط یک فراهم کننده سرویس ثانویه، تایید و شارژ شود. وقتی که سفارش پذیرفته شد، شرکت سفارش گیرنده با یک شرکت فراهم کننده سرویس حمل ونقل هماهنگ کرده و در نهایت کالای شما تحویل می شود. نیاز به معماری سرویس گرا از جنبه ای دیگر نیز به نحوه بارزی در برنامه های کاربردی تجارت الکترونیکی[8] مشهود است. اگر مثلا مولفه[9] مربوط به پرداخت با کارت اعتباری غیربرخط و یا غیر فعال باشد،‌قرار نیست که فرایند فروش متوقف شود. بلکه سفارش ها بایستی پذیرفته شوند وعملیات پرداخت به وقت دیگری موکول شود.

همانند سایر معماری های توزیع شده،‌ سرویس گرا ئی توسعه برنامه های کاربردی را با استفاده از مولفه هائی که در دامنه های جدا از هم قرار دارند را ممکن می سازد . معماری سرویس گرا از سرویس های وب به عنوان نقاط ورود برنامه کاربردی استفاده می کند که از لحاظ مفهومی معادل همان مولفه های پراکسی [10] و استاب[11] در سیستم های توزیع شده سنتی مبتنی بر مولفه هستند . با این تفاوت که در این جا ارتباط بین سرویس وب و استفاده کننده خیلی آزاداترانه ومستقل تر است .به علاوه معماری سرویس گرا به خاطر در بر داشتن فاکتورهایی نظیر قابلیت اطمینان سرویس،‌ جامعیت پیام، یکسانی تراکنش و امنیت پیام اهمیتی حیاتی در تجارت الکترونیکی داشته و از این حیث منحصر به فرد است. در امور تجاری واقعی نمی توان روی سرویس هایی که فقط یک درخواست را به خاطر این که فهمیده شود پردازش کرد. و بطور معمول به قطعیت و اطمینان بیشتری نیاز است. واضح است که سیستم های مختلف ممکن است بعضی اوقات غیر فعال باشند و یا پاسخگویی آن ها در دفعات مختلف متفاوت باشد . با وجود این هیچکدام از این موارد نباید دلیلی برای کنار گذاشتن یاعدم پاسخ به یک درخواست باشند. علاوه بر آن نباید هیچ ابهامی در نحوه فراخوانی یک سرویس وجود داشه باشد. اگر سیستمی توانایی های خود را در قالب سرویس وب ارائه کند. در آن صورت نحوه فراخوانی آن سرویس باید به طور واضح مستند سازی و اعلام شود . بسیاری از مسائل دسترس پذیری و مقیاس پذیری برنامه های کاربردی امروزی در معماری سرویس گرا حل شده اند که احتمال نقض آن ها در هر مر حله ای از جریان کار بسیار زیاد است. در معماری سرویس گرا فرض بر این است که خطا وجود دارد و می تواند مهار شود، بنابراین برای مثال اگر یک سرویس نتواند یک پیام را در مرحله اول بپذیرد . این معماری طوری طراحی شده است که پیام مجددا می تواند فرستاده شود. واگر یک سرویس به طور کامل قابل دسترس نباشد، (که هرگز نباید در یک سیستم معماری سرویس گرا ی پایدار[12] انفاق بیفتد ) آن وقت معماری طوری طراحی شده است که روی دادن خطاهایی که منجر به قطع کامل در خواست سرویس می شود،‌امکان پذیر نیست و چون خطاهای موقت در بخشی از جریان کار نمی توانند کل فرایند تجاری را از کار بیاندازند بنابراین معماری سرویس گرا قابلیت اطمینان را افزایش می دهد.

2-1نتیجه گیری

معماری سرویس گرا یا به اختصار SOA روشی جدید و در حال تکامل برای ساخت برنامه های توزیع شده[13] است. سرویس ها مولفه های توزیع شده با رابط های تعریف شده و مشخص هستند که پیام های به زبان XML را پردازش وتبادل می کنند. در حالت کلی، معماری سرویس گرا فرایندی تکامل یافته را ارائه می نماید و ازاین منظر می توان آن را بلوغ سرویس های وب و فناوری های یکپارچه سازی به حساب آورد. در معماری سرویس گرا به این امر توجه شده است که سیستم های با اهمیت حیاتی که بر مبنای فناوری های توزیع شده ساخته می شوند، باید تضمین های خاصی را تامین نمایند. در این گونه سیستم ها باید این اطمینان وجود داشته باشد که در خواست های سرویس به طور صحیح مسیر دهی و هدایت می شوند، در زمان مناسب به آن ها پاسخ داده می شود، و این سرویس ها به طور واضح و دقیق سیاست های ارتباطی و رابط های خود را اعلام می کنند.

---

[1] Metaphore

[2] Modular

[3] USE

[4] UDDI

[5] Application Distributed

[6] Platform

[7] loosly coupled

[8] Ecommerce

[9] Component

[10] proxy

[11] stu

فهرست مطالب

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

هدف پروژه………………………………………………………………………………………..8

فصل اول

1-1تعریف، مزایاو ادبیات موضوع معماری سرویس گرا 9

2-1نتیجه گیری.. 12

فصل دوم

1-2 سرویس مولفه و مشخصه ها ی سرویس وب.. 13

2-2 نتیجه گیری.. 19

فصل سوم

سرویس های ترکیبی دانه درشت

3-1 مقدمه. 21

3-3 سرویس های ارکسترال و کاریوگرافی.. 25

3-4 نتیجه گیری.. 27

فصل چهارم

مفاهیم اصلی و چرخه حیات درمعماری سرویس گرا

4-1 مقدمه. 28

4-2 مولفه های اصلی در معماری مبتنی بر سرویس... 29

4-3 خصوصیات مدل داده ای مرتبط.. 32

4-3-1 اصطلاحات رایج در معماری مبتنی بر سرویس... 32

4-3-2 نقشه مفهومی.. 32

4-3-3 مفاهیم اختیاری و زیرساخت های معماری سرویس گرا اشتراکی.. 34

4-3-4 الگوهای معماری سرویس گرا 35

4-3-5 چرخه حیات معماری سرویس گرا 35

4-3-5-1 فاز 1- مرحله مدل سازی.. 36

ت

4-3-5-2 فاز2- مرحله گردآوری.. 36

4-3-5-3 فاز3- مرحله نصب.. 37

4-3-5-4 فاز4- مرحله مدیریت.. 37

4-3-5-5 فاز5 - مرحله حاکمیت و فرایندها 37

4-4 خصوصیات اساسی جهت استفاده بهینه از سرویس ها 38

4-4-1 مقیاس پذیری از طریق رفتار آسنکرون و صف بندی.. 39

4-5 ویژگیهای سرویس و محاسبات سرویس گرا 42

4-7 نتیجه گیری.. 44

فصل پنجم

1-5طراحی نرم افزار سرویس گرا 47

5-2 معماری سرویس گرای توسعه یافته. 48

5-3 ویژگی های سیستم های نرم افزاری مبتنی بر معماری سرویس گرا 53

5-4 نتیجه گیری.. 57

فصل ششم

سرویس‌های مبتنی بر رویداد در معماری سرویس گرا

6-1 مقدمه. 58

6-2 معماری مبتنی بر رویداد. 59

6-3 مزایای طراحی و توسعه مبتنی‌ بر رویداد. 60

6-4 تلفیقEDA ومعماری سرویس گرا 60

6-4-1 طبقه‌بندی و علت رویداد. 62

6-4-2 معرفی مول (Mule). 63

6-4-2-1 معماری مول.. 64

6-4-2-2 مدل مول: 66

6-4-2-3 مدیر مول: 67

6-4-2-4 رویدادهای مول.. 68

6-4-2-5 پردازش رویداد در مول.. 70

6-4-2-6 یک چارچوب ساده با استفاده از مول.. 72

6-5 نتیجه گیری.. 87

ث

فصل هفتم

کاربرد معماری سرویس گرا در لایه های معماری شهر الکترونیک

1-7 مقدمه. 89

7-2 الزامات و نیازمندی های شهر الکترونیک... 90

7-3 معماری شهر الکترونیک... 91

7-3-1 نیازمندی های لایه های معماری شهر الکترونیک... 92

7-4 معماری سرویس گرا 93

7-4-1 طبقه بندی سرویس از نگاه معماری سازمانی.. 96

7-5 کاربرد معماری سرویس گرا در شهر الکترونیک... 99

7-6 اصول سرویس های الکترونیک در معماری سرویس گرا 100

7-6-1 قابلیت استفاده مجدد. 100

7-6-2 قرارداد رسمی برای تعامل.. 100

7-6-3 اتصال سست سرویس ها 101

7-6-4 پنهان سازی پیاده سازی داخلی.. 101

7-6-5 قابلیت ترکیب پذیری.. 101

7-6-6 خود مختاری سرویس ها 101

7-6-7 بی وضعیتی ( حالت ) سرویس ها 102

7-6-8 قابلیت شناسایی و کشف.. 102

7-7نتیجه گیری.. 102

فصل هشتم

چالش یکپارچه سازی سیستم های سازمانی(EAI) و تعامل پذیری بین سازمانی(B2B)

8-1 یکپارچه سازی اطلاعات و فرایندهای سازمانی.. 104

8-3 یکپارچه سازی سیستم های سازمان و تعامل پذیری بین سازمانی به کمک معماری سرویس گرا 106

8-3-1 یکپارچه سازی سیستم های اطلاعاتی.. 106

8-3-2 یکپارچگی اتوماسیون فرایندهای سازمان در قالب ارکستریشن.. 108

8-3-3 تعامل پذیری بین سازمانی.. 110

8-4 نتیجه گیری.. 111

منابع و مراجع:……………….……………………….………………………………………...112

	ج

فهرست اشکال

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

فصل سوم

شکل 3-1 : وجود یا عدم وجود هدایت کننده مرکزی تفاوت میان ارکستریشن و کاریگرافی 21

فصل چهارم

شکل4-1 مثالی از نقشه مفهومی 27

شکل4-2 مدل مرجع معماری مبتنی بر سرویس پایه 28

شکل 4-3مفاهیم اختیاری برای معماری سرویس گرا و نمایش تعامل آنها با مفاهیم پایه این معماری 28

شکل 4-4الگوی پایه برای معماری مبتنی بر سرویس 29

شکل4-5 چرخه حیات معماری مبتنی بر سرویس 30

شکل 4-6 تاکید بر درشت دانه بودن در سرویس ها 33

شکل 4-7 طراحی مبتنی بر واسط در معماری سرویس گرا 33

شکل4-8 روش سنکرون در مقابل روش آسنکرون 34

فصل پنجم

شکل 5-1- سه نوع ارتباط در سرویس گرائی 41

شکل 5-2 - مولفه های سرویس گرا 43

فصل ششم

شکل 6-1- رویداد ها و لایه های معماری 53

شکل 6-2 ، نمای سطح بالایی از جریان پیام را برای معماری 59

فصل هفتم

شکل 7-1 مدل مفهومی شهر الکترونیک 78

شکل 7-2 لایه های معماری شهر الکترونیک 79

شکل 7-3 لایه های معماری سازمانی فناوری اطلاعات 83

شکل 7-4 تاثیر معماری سرویس گرا بر لایه های شهر الکترونیک 85

فصل هشتم

شکل 8-1 : رویکرد اتصال نقطه به نقطه برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان 92

شکل 8-2 : رویکرد مترجم مرکزی برای ارتباط بین سیستم های اطلاعاتی سازمان 93

شکل 8-3 : پیاده سازی فرایندهای کسب و کار به کمک موتور فرایندی(BizTalk) مبتنی بر معماری سرویس گرا 94

شکل 8-4 : تعامل پذیری بین سازمانی/کشوری به کمک وب سرویس های مبتنی بر معماری سرویس گرا 95
فهرست جداول

عنوان صفحه

____________________________________________________________________________

فصل سوم

جدول3-1.مقایسه میان ویژگیهای معماری سرویس گرا و رویکرد های گذشته 19

فصل هفتم

جدول7-1 : مقایسه میان ویژگی های معماری سرویس گرا با رویکردهای گذشته 82

هدف پروژه

بی شک عصر حاضر که بنام عصر اینترت و عصر فناوری اطلاعات و دانش رقم خورده است همه ارکان زندگی انسان را دچار تغییر و تحول نموده است. مشخصه این عصر حذف پارادایم های اصلی قرن گذشته و جایگزین مواردی همانند حذف زمان و مکان، افزایش پیچیدگی و نگرش به اطلاعات به مثابه قدرت و تروت به جای پارادایم های گذشته است. آنچه که پیامد این جایگذ اری است تغییر عمیق سیمای سازمان, بنگاه و اساسا هر گونه جمعیت انسانی است که بدلایل رشد فناوری می توانند بطور توزیع شده توسعه یافته و از امکانات و منابع یکدیگر بهره بگیرند بی شک در چنین صورتی با وجود سیستم ها و مکانیزم های متعدد و توزیع شده آن چیزی که می تواند بشدت بر روی زندگی مردم تاثیر گذارده مسئله شفافیت و همروندی در این نوع سیستم ها است که در غیر این صورت استفاده از آنها را بشدت غیر کارامد می کند. سرویس گرائی از جمله راه حلی در فناوری اطلاعات بوده که اگر بدرستی فهم شده و بدرستی بکار گرفته شود می تواند مسئله شفافیت و همروندی سیستم های توزیع شده را بطور قطعی حل کند.

همانند سرنوشت همه مفاهیم دیگر فناوری اطلاعات، سرویس و سرویس گرائی نیز در قرن حاضر از مفهومی فنی و مهندسی به مفهومی عمومی و به اصطلاح پوپولیستی تبدیل شده و همه بطور کلی از ان به جا و نابه جا استفاده می کنند. این واقعیت، استفاده از این مفهوم را در عمل دچار مشکل کرده و در وحله اول فهم و درک اولیه ان را دچار مشکل می کند. بدلیل انفجار اطلاعاتی در عصر حاضر و توسعه و انتقال دانش در عرصه های مختلف فهم مفاهیم چند بعدی بکار گرفته شده در عصر حاضر براحتی میسر نبوده و بویژه این در باره مفاهیمی صادق است که مدلول آن ذهنی بوده و به تعبیر ابن سینا ثانویهاست. در چنین حالتی و حتی در هنگامی که مدلول عینی و ملموس باشد می توان با بکارگیری مفهوم استعاره[1] ( بکار گرفته شده و معرفی شده در هوش مصنوعی مدرن و علوم شناختی) مشکل مزبور را حل نموده و فهمی درست را در ذهن متبادر کرد. به این ترتیب رساله حاضر تلاشی است در راستای درک و فهم درست استعاره های سرویس و معماری سرویس گرائی و بکارگیری درست آن در عمل بطوریکه بتواند در سیستم های توزیع شده بکار گرفته شده و مسائلی نظیر شفافیت، همروندی، قابلیت استفاده مجدد، دسترس پذیری و امثالهم را در سطح معماری و مهندسی حل کند.

فصل اول

1-1تعریف، مزایاو ادبیات موضوع معماری سرویس گرا

معماری سرویس گرا به عنوان یکی از آخرین دستآوردها در تولید نرم افزار، به نظر می رسد، در سالهای آتی معماری غالب صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد. علت بوجود آمدن این معماری، ایده ای بود که در ذهن تعدادی از معماران اولیه آن وجود داشت و آن اینکه نرم افزار برای یک سازمان به عنوان یک سرویس یا خدمت مطرح است. در مدل نرم افزار به عنوان سرویس شما نرم افزار خود را بگونه ای طراحی می کنید که قابل استفاده توسط سیستم های دیگر باشد یعنی دیگران می توانند برای استفاده از سرویس شما ثبت نام کرده و هر موقع که لازم باشد از خدمات آن بهره می برند، همانند حالتی که در مورد شبکه های تلویزیون کابلی وجود دارد. تا زمانی که شما به سرویس متصل هستید، شما می توانید هر لحظه که خواستید از سرویس های آن استفاده کنید.

برای مدتهای طولانی برنامه نویسان سعی می کردند تا، کدهای خود را بصورت ماژولار[2] بنویسند، تا بتوان از آن در تولید نرم افزارهای دیگر استفاده کرد. تفاوت نوشتن کد بصورت ماژولار بر اساس معماری سرویس گرا در حجم مخاطبان آن است. دوباره به همان مثال اول برمی گردیم، وقتی شما کد خود را به منظور قابل استفاده بودن توسط نرم افزارهای دیگر، به شکل ماژولار می نویسید مانند این است که، یک شبکه تلویزیون کابلی درون یک ساختمان خاص دارید و بنابراین فقط ساکنین آن ساختمان می توانند از آن بهره برداری کنند. در جهان امروز طیف مخاطبانی که بالقوه می توانند از سرویس شما استفاده کنند، کل کاربران روی شبکه اینترنت است. بنابراین باید مکانیزمی بوجود می آمد، که می توانست پاسخگوی این محیط جدید (اینترنت) و کاربران آن باشد و به همین دلیل معماری سرویس گرا بوجود آمد. این معماری توسط افراد و موسسات و دانشگاه های مختلفی توسعه یافته و توسط شرکت های نرم افزاری بزرگی همانند شرکت مایکروسافت، ای بی ام و امثالهم حمایت شد. این دو شرکت نام برده شده دو شرکت طی سالهای اخیر از حامیان اصلی سرویس های وب و عامل بسیاری از ابداعات جدید در حیطه سرویس های وب هماننددابلیو اس ای[3] و دی دی ای[4] بوده اند. از نمونه های استفاده از این معماری در کشور خودمان، سازمان ثبت احوال کشور است که موظف شده تا پایگاه های اطلاعاتی خود را بصورت سرویس وب و مبتنی بر این معماری به سایر نهادها مانند نیروی انتظامی و سایر دستگاه ها ارائه دهد.

معماری سرویس گرا یا به اختصار SOA روشی جدید و در حال تکامل برای ساخت برنامه های توزیع شده[5] است. سرویس ها مولفه های توزیع شده با رابط های تعریف شده و مشخص هستند که پیام های به زبان XML را پردازش وتبادل می کنند. با رویکرد سرویس گرا می توان راه حل های را ارائه داد که به مرز دامنه های سازمان، شرکت یا دپارتمان محدود نیستند. با استفاده از معماری سرویس گرا می توان در شرکتی که دارای سیستم ها و برنامه های کاربردی مختلف بر روی سکو[6] های متفاوت است، یک راه حل یک پارچه سازی با استقلال زیاد [7]را توسعه داده بطوریکه جریانی یکنواخت و ناهماهنگ کار را تضمین کند. هر کس که از سایت های تجارت الکترونیکی به صورت برخط خرید کرده باشد، با مفهوم سرویس ها آشنا است. وقتی که سفارش خود را می دهید، باید اطلاعات کارت اعتباری خود را ارایه داده که به طور معمول توسط یک فراهم کننده سرویس ثانویه، تایید و شارژ شود. وقتی که سفارش پذیرفته شد، شرکت سفارش گیرنده با یک شرکت فراهم کننده سرویس حمل ونقل هماهنگ کرده و در نهایت کالای شما تحویل می شود. نیاز به معماری سرویس گرا از جنبه ای دیگر نیز به نحوه بارزی در برنامه های کاربردی تجارت الکترونیکی[8] مشهود است. اگر مثلا مولفه[9] مربوط به پرداخت با کارت اعتباری غیربرخط و یا غیر فعال باشد،‌قرار نیست که فرایند فروش متوقف شود. بلکه سفارش ها بایستی پذیرفته شوند وعملیات پرداخت به وقت دیگری موکول شود.

همانند سایر معماری های توزیع شده،‌ سرویس گرا ئی توسعه برنامه های کاربردی را با استفاده از مولفه هائی که در دامنه های جدا از هم قرار دارند را ممکن می سازد . معماری سرویس گرا از سرویس های وب به عنوان نقاط ورود برنامه کاربردی استفاده می کند که از لحاظ مفهومی معادل همان مولفه های پراکسی [10] و استاب[11] در سیستم های توزیع شده سنتی مبتنی بر مولفه هستند . با این تفاوت که در این جا ارتباط بین سرویس وب و استفاده کننده خیلی آزاداترانه ومستقل تر است .به علاوه معماری سرویس گرا به خاطر در بر داشتن فاکتورهایی نظیر قابلیت اطمینان سرویس،‌ جامعیت پیام، یکسانی تراکنش و امنیت پیام اهمیتی حیاتی در تجارت الکترونیکی داشته و از این حیث منحصر به فرد است. در امور تجاری واقعی نمی توان روی سرویس هایی که فقط یک درخواست را به خاطر این که فهمیده شود پردازش کرد. و بطور معمول به قطعیت و اطمینان بیشتری نیاز است. واضح است که سیستم های مختلف ممکن است بعضی اوقات غیر فعال باشند و یا پاسخگویی آن ها در دفعات مختلف متفاوت باشد . با وجود این هیچکدام از این موارد نباید دلیلی برای کنار گذاشتن یاعدم پاسخ به یک درخواست باشند. علاوه بر آن نباید هیچ ابهامی در نحوه فراخوانی یک سرویس وجود داشه باشد. اگر سیستمی توانایی های خود را در قالب سرویس وب ارائه کند. در آن صورت نحوه فراخوانی آن سرویس باید به طور واضح مستند سازی و اعلام شود . بسیاری از مسائل دسترس پذیری و مقیاس پذیری برنامه های کاربردی امروزی در معماری سرویس گرا حل شده اند که احتمال نقض آن ها در هر مر حله ای از جریان کار بسیار زیاد است. در معماری سرویس گرا فرض بر این است که خطا وجود دارد و می تواند مهار شود، بنابراین برای مثال اگر یک سرویس نتواند یک پیام را در مرحله اول بپذیرد . این معماری طوری طراحی شده است که پیام مجددا می تواند فرستاده شود. واگر یک سرویس به طور کامل قابل دسترس نباشد، (که هرگز نباید در یک سیستم معماری سرویس گرا ی پایدار[12] انفاق بیفتد ) آن وقت معماری طوری طراحی شده است که روی دادن خطاهایی که منجر به قطع کامل در خواست سرویس می شود،‌امکان پذیر نیست و چون خطاهای موقت در بخشی از جریان کار نمی توانند کل فرایند تجاری را از کار بیاندازند بنابراین معماری سرویس گرا قابلیت اطمینان را افزایش می دهد

2-1نتیجه گیری

معماری سرویس گرا یا به اختصار SOA روشی جدید و در حال تکامل برای ساخت برنامه های توزیع شده[13] است. سرویس ها مولفه های توزیع شده با رابط های تعریف شده و مشخص هستند که پیام های به زبان XML را پردازش وتبادل می کنند. در حالت کلی، معماری سرویس گرا فرایندی تکامل یافته را ارائه می نماید و ازاین منظر می توان آن را بلوغ سرویس های وب و فناوری های یکپارچه سازی به حساب آورد. در معماری سرویس گرا به این امر توجه شده است که سیستم های با اهمیت حیاتی که بر مبنای فناوری های توزیع شده ساخته می شوند، باید تضمین های خاصی را تامین نمایند. در این گونه سیستم ها باید این اطمینان وجود داشته باشد که در خواست های سرویس به طور صحیح مسیر دهی و هدایت می شوند، در زمان مناسب به آن ها پاسخ داده می شود، و این سرویس ها به طور واضح و دقیق سیاست های ارتباطی و رابط های خود را اعلام می کنند

معماری مبتنی بر سرویس گرایی در تجارت الکترونیکمدل مفهومی شهر الکترونیکلایه های معماری شهر الکترونیک